ชาติที่ ๑๐ พระเวสสันดร (หน้า ๑๕)

๑๓.  นครกัณฑ์

ครั้นพระเวสสันดรได้ทรงสดับคำของเหล่าประชาราษฏร์ทูลอาราธนาให้ทรงลาผนวช  เสด็จครองราชสมบบัติดังนั้น  จึงทูลถามพระราชบิดาว่า  "ข้าพระบาทได้ทรงครองราชสมบัติโดยทศพิธราชธรรม  ไฉนฝ่าพระบาทและชาวนครสีพี  จึงพร้อมใจกันเนรเทศข้าพระบาทเสียจากราชอาณาเขตเล่า ?"

พระเจ้าสญชัย  "ลูกรัก  การที่พ่อเชื่อคำชาวสีพีให้ขับไล่ลูกผู้หาความผิดมิได้เช่นนี้  เป็นการที่พ่อได้กระทำรุนแรงเกินไป  นับเป็นความผิดของพ่อ  ชึ้นชื่อว่าบุตรผู้มีกตัญญูกตเวทีควรที่จะยอมสละชีวิต  ช่วยปลดเปลื้องความทุกข์โศกของบิดามารดาและพี่น้องได้  เพราะฉะนั้น  ลูกไม่ควรถือโทษพ่อ  จงทำตามคำพ่อ  ลาผนวชจากเพศฤษีกลับเป็นกษัตริย์ตามเดิมเถิด"

เมื่อพระราชบิดาตรัสอยู่อย่างนี้เป็นครั้งที่สอง  พระเวสสันดรจึงทรงรับคำ  แล้วเสด็จเข้าในบรรณศาลา  ทรงเปลื้องเครื่องดาบสบริขารออกเก็บไว้  แล้วทรงผ้าขาวผ่องใสดุจสีสังข์  เสด็จออกนอกบรรณศาลา  ทรงดำริว่า  สถานที่นี้เราบำเพ็ญสมณธรรมมาได้  ๙ เดือน  ๑๕  วัน  เป็นที่เรายึดยอดพระบารมีบำเพ็ญทานจนเกิดแผ่นดินไหว  จึงทรงทำประทักษิณดำเนินเวียนพระบรรณศาลาสามรอบ  แล้วหยุดประทับที่หน้ามุข  ถวายนมัสการด้วยเบญจางคประดิษฐ์

ครั้นแล้ว  เจ้าพนักงานภูษามาลา  ก็เริ่มปฏิบัติหน้าที่ของตน  เช่น  เจริญพระเกษาและพระมัสสุเป็นต้นตามควรแก่ราชกิจ  แล้วก็พร้อมกันถวายอภิเษกให้ขึ้นครองราชสมบัติในพระนครสีพีสืบต่อไป  และโดยนัยเดียววกันนี้เจ้าพนักงานฝ่ายหญิงก็ได้ถวายการปฏิบัติแก่พระนางเจ้ามัทรีตามราชพิธีดุจกัน

สมเด็จพระเวสสันดรบรมราชา  พระองค์ทรงระลึกย้อนถึงชีวตผจญความลำบากกับพระนางมัทรีมาในป่าใหญ่  จึงให้ประกาศทั่วไปว่าให้ประชาชนทุกคนที่มาอยู่ในบริเวณเขาวงกตนี้มีการมหรสพรื่นเริงกันให้เต็มที่

ส่วนพระนางมัทรี  ไม่มีอะไรจะเป็นที่ทรงพระปรีดาปราโมทย์เท่ากับได้ประสบพบลูกรักทั้งสองพระองค์  จึงตรัสว่า  "ลูกรักทั้งสอง  เมื่อพราหมณ์พาลูกไปแล้ว  แม่ก็ได้แต่ตั้งใจปรารถนาว่าอยากจะพบลูกทั้งสองอีก  จึงตั้งใจบำเพ็ญวัตจริยา  คือบริโภคอาหารวันละหนเดียว  นอนบนแผ่นดินเป็นนิจ  ก็ได้ประสิทธิสมประสงค์ในวันนี้เอง  ขออำนาจบุญบารมีของแม่จงคุ้มครองลูก  และขอให้สมเด็จพระเจ้าปู่พระเจ้าย่าจงปรานีชุบเลี้ยง  บุญกุศลอันใดของแม่ก็ดี  ของพ่อก็ดี  ที่มีอยู่  จงส่งผลดลบันดาลให้ลูกจงอย่ารู้เจ็บ  อย่ารู้ไข้  จงมีพระชนมายุยืนนานเถิด"

สมเด็จพระเวสสันดรและพระนางมัทรีบรมราชินีนาถ  ก็ได้เสด็จสู่ค่ายหลวงที่ประทับแห่งสมเด็จพระบรมชนกาธิราช  ด้วยพระราชอิสริยยศใหญ่  ด้วยประการฉะนี้

ต่อจากนั้นกษัตริย์ทั้งหมด  พร้อมด้วยราชบริพารจำนวนใหญ่ก็เสด็จเที่ยวชมภูเขาลำเนาไม้เป็นที่สำราญพระราชหฤทัยประมาณเดือนหนึ่ง และด้วยเดชะพระเมตตาแห่งพระมหาเวสสันดรบันดาลให้เหล่าสัตว์ร้ายทั้งหลายในป่า  อยู่อย่างสงบระงับ  ไม่ข่มเหงเบียดเบียนซึ่งกันและกัน  ต่างก็มาประชุมกันเป็นอันเดียว  แล้วก็แสดงความอาลัยโศการ่ำไห้ด้วยความเสียดายที่พระองค์จะต้องเสด็จจากไป

ครั้นได้เวลาสมควรที่จะนำขบวนกลับได้แล้ว  ขบวนทัพที่ต้อนรับสมเด็จพระเวสสันดรก็เคลื่อนออกจากเขาวงกต  มาตามทางที่จัดทำไว้สิ้นระย  ๖๐  โยชน์  ก็บรรลุถึงพระนครเชตุดร  พอสมเด็จพระเวสสันดรทรงระลึกถึงยาจก  พระอินทรีก็บันดาลให้ฝนตกลงมาเป็นรัตนมณีของมีค่าเหลือคณานับ  ก็เป็นอันสมกับพรที่ทรงขอไว้ตามที่กล่าวมานั้นทุกประการ  พระองค์จึงออกประกาศว่า  ฝนนี้ตกลงบ้านของผู้ใด  ผู้นั้นก็จงมีสิทธิ์เป็นเจ้าของเถิด  ส่วนที่เหลือก็ให้เก็บเข้าไว้ในท้องพระคลังเป็นสมบัติหลวงสืบต่อไป

เรื่องนี้เก็บความจากเสสันดรชาดก  คติธรมที่ได้จากเรื่องนี้  คือ  เมตตา  การเสียสละ

...............................

จาก....หนังสือทศชาดชาดก  (พระเจ้าสิบชาติ)

โดย....แปลก  สนธิรักษ์