ชาติที่ ๕ พระมโหสธ (หน้า ๔๑)

พระเจ้าจุลนีทอดพระเนตรอุโมงค์

พระเจ้าจุลนีทรงดำริว่า  "เราก็ได้จัดการพิทักษ์รักษาเมืองของเราเป็นอย่างดี  แล้วยกกองทัพมาล้อมอุปการนครนี้ไว้ถึง  ๓  ชั้น  มโหสธยังนำมเหสี  ราชบุตร  ราชธิดา  และพระราชชนนีของเราออกจากเมืองไปถวายพระเจ้าวิเทหราชได้  อนึ่ง  เมื่อพวกเราตั้งล้อมเมืองอุปการนครอยู่ถึง  ๓  ชั้นอย่างนี้แล้ว  มโหสธยังให้พระเจ้าวิเทหราชพร้อมด้วยเสนาอำมาตย์หนีไป  พวกเราแม้สักคนหนึ่งก็ไม่มีใครรู้  มโหสธจะรู้เล่ห์กลอันเป็นทิพย์หรือเพียงอุบายบังตาหนอ"  เมื่อทรงดำริดังนี้แล้ว  จึงตรัสถามมโหสธว่า

"ดูก่อนมโหสธ  เจ้ารู้กลทิพย์หรือเจ้าทำอุบายบังตา

ในการที่เจ้าปล่อยพระเจ้าวิเทหราชศัตรูของเราให้

พ้นเงื้อมมือของเราไปได้"

มโหสธกราบทูลว่า

"ข้าแต่มหาราช  ธรรมดาผู้เป็นบัณฑิตย่อมรู้กลทิพย์

เมื่อภัยมาถึง บัณฑิตผู้มีความรู้นั้นจึงปลดเปลื้องตนและ

ผู้อื่นให้พ้นจากทุกข์ได้  ทหารของข้าพระองค์ล้วนแต่เป็น

หนุ่มฉกรรจ์  เป็นผู้ฉลาด  ได้ช่วยกันขุดอุโมงค์  แล้ว

นำพระเจ้าวิเทหราชเสด็จไปทางอุโมงค์นั้น"

พระเจ้าจุลนีทรงมีพระประสงค์จะทอดพระเนตรอุโมงค์  ที่มโหสธบอกว่าตนได้นำพระเจ้าวิเทหราชออกไปทางอุโมงค์นั้น  จึงตรัสแก่่มโหสธว่า  "เราใคร่จะดูอุโมงค์ที่เจ้าบอกนั้น"

มโหสธเมื่อจะนำเสด็จพระเจ้าจุลนีทอดพระเนตรอุโมงค์จึงกราบทูลว่า  "เชิญเถิดพระเจ้าข้า  ขอเชิญพระองค์เสด็จทอดพระเนตรอุโมงค์อันงดงามรุ่งเรืองวิจิตรตระการตา  มีลวดลายเรขา  ซึ่งนายช่างผู้ชำนาญได้ตกแต่งไว้เพริศแพร้วสวยงามดุจเทพสภา  อุโมงนี้ข้าพระพุทธเจ้าคิดขึ้นด้วยปัญญาของข้าพระพุทธเจ้า  พระองค์จะได้ทอดพระเนตรประตูใหญ่  ๘๐  ประตู  ประตูน้อย  ๖๔  ห้องนอน  ๑๐๑  โคมประทีป  ๑๐๑  เมื่อออกจากอุโมงค์ก็จะเสด็จเข้าสู่อุปการนครที่ข้าพระพุทธเจ้าอยู่นี่แหละ  หรือจะเสด็จขึ้นสู่อุปการนครก่อน  แล้วเสด็จเข้าไปอุโมงค์ก็ได้  ขอเชิญพระองค์เถิด  ข้าพระพุทธเจ้าจะให้เปิดประตูเมืองเพื่อทูลเชิญเสด็จเดี๋ยวนี้"  แล้วมโหสธก็ให้คนรักษาประตูเมืองเปิดประตู

พระเจ้าจุลนีพร้อมด้วยพระราชา ๑๐๑  ได้เสด็จเข้าสู่อุปการนคร

มโหสธลงจากปราสาทถวายบังคมพระราชา  พาเสด็จทอดพระเนตรอุโมงค์

พระเจ้าจุลนีทอดพระเนตรเห็นอุโมงค์ดุจเทพสภา  จึงตรัสสรรเสริญมโหสธว่า

"ดูก่อน  มโหสธ  นับเป็นบุญลาภอันประเสริฐที่

ชาววิเทหรัฐได้บัณฑิตเช่นเจ้าอยู่ในแคว้นนั้น"

มโหสธกราบขอบพระทัยที่พระเจ้าจุลนีตรัสยกย่องเช่นนั้น  แล้วนำเสด็จทอดพระเนตรห้องนอน  ๑๐๑  เมื่อประตูห้องหนึ่งเปิด  ประตูทั้งหมดก็เปิด  เมื่อประตูห้องหนึ่งปิด  ประตูทั้งหมดก็ปิด

พระเจ้าจุลนีเสด็จทอดพระเนตรไปข้างหน้า มโหสธตามเสด็จไปข้างหลัง  บรรดาเสนาก็ค่อย ๆ  เดินแหงนหน้ามองอย่างเพลิดเพลิน  จนพระเจ้าจุลนีเสด็จออกจากอุโมงค์  บรรดาผู้ตามเสด็จก็ยังเพลิดเพลินอยู่ในอุโมงค์

....................................

จากหนังสือ  ทศชาติชาดก  (พระเจ้าสิบชาติ)

โดย   แปลก  สนธิรักษ์